SENÂİ-Yİ GAZNEVİ On birinci ve on ikinci yüzyılların ünlü şair ve mutasavviflerinden olan Ebu’l-mecd Hekim Mecdüddin Senâi-yi Gaznevi Ḥadîḳa’sını yazmaya başladığında altmış yaşında olduğunu belirttiğine göre 1071-72 yılında Gazne’de doğduğu söylenebilir. Gençlik döneminde Mesut bin İbrahim Gaznevi ve Behram Şah’ın sarayında metih şiirleri yazan Senâî, Horasan’a yerleştikten sonra, bu bölgenin mutasavvifleriyle görüşmeleri sonucunda ruh halinde…
NİZAMİ-i GENCEVİ Fars dili ve edebiyatının büyük önderlerinden olan Cemaleddin Ebú Muhammed İlyas bin Yusuf Nizamî’nin doğum tarihi tam olarak bilinmemekle beraber, bazı şiirlerinden anlaşıldığı üzere M.1101 yılında ya da bu tarihten kısa bir süre sonra doğduğu anlaşılmaktadır. Nizamî’nin ölüm tarihi hakkında da tıpkı doğum tarihi gibi çeşitli rivayetler bulunmaktadır. Nizamî’nin yirmi bin beyitten oluşan…
NÂSIR HÜSREV KUBADİYANİ Tam adı Ebu Muîn Nâsır b. Hüsrev b. Hâris el-Kubâdiyânî el-Mervezî (d. 1004, Kubadiyan, Belh – ö. (?), Yemgan). Fars edebiyatının önde gelen şair ve yazarlarından biridir. Felsefe ve hikmet âlimi olarak da bilinen Nâsır Hüsrev’in eserleri İran edebiyatı ve kültürünün hazineleri sayılır. بگذشت ز هجرت پس سیصد نود و چار بنهاد…
MOLLA CÂMİ Kısa adıyla Molla Cami Olarak bilinen Nureddin Abdurrahman bin Ahmed-i Câmi (d. 7 Kasım 1414 – ö. 1492) 15. yüzyılında İran’ın en iyi bilginlerinden ve en önemli mutasavvif şairlerindendir. Çocukluk yıllarında Herat Nizamiyesi (Medresesi)’nde öğrenime başladı. Üstün zekâsı sayesinde kısa süre sonra büyük başarılara ulaşan Câmi, öğrenim gördüğü yıllardan itibaren tasavvufa yöneldi ve…
HAKANİ-i ŞİRVANİ Müslüman bir baba ve Nesturî bir anneden olan Efzaluddin İbrahim bin Ali Bedîl-i Hakani-i Şirvanî, M.1141 yılında Şirvan şehrinde doğdu. Tabip ve âlim olan amcası, Kafiyuddin Ömer bin Osman’ın yanında okumaya başladı ve her daim onun himayesi altında oldu. Çok geçmeden dönemin bilim ve edebiyat sahalarında zirveye ulaşmayı başardı, özellikle de şiir sahasında…
FİRDEVSİ VE ŞEHNÂME Firdevsî (d. 940, Tus – ö. 1020 Tus), İran edebiyatının görkemli simalarından biridir. Samaniler ve Gazneliler döneminde yaşayan Firdevsi, eski İran tarihine büyük ilgi duyduğundan Pehlevi dilinde yazılmış eserleri okuyabilmek için Pehlevice öğrendi. Arapçası ise şiir yazacak kadar iyiydi. Firdevsi’nin çiftçi bir aileden geldiği söylenmektedir. O, Gazneli Sultan Mahmud’un fikirler aldığı bilgelerden…
EBU SA’İD EBULHAYIR Eş’arî bir arif ve sûfî olan Ebû Saîd Ebu’l-Hayır, Fazlullah bin Ahmed bin Muhammed İbrahim 978 yılında Kuzey Horasan’ın Mihene kasabasında doğdu. Kuran okumayı hem de Arap Dili ve Edebiyatını doğduğu kasabada öğrendikten sonra öğrenimini devam ettirmek amacıyla gittiği Merv’de Ebû Abdullah Hızrî’nin yanında bir süre beş mezhep fıkhını okudu. Hızrî’nin vefatından…
BABA TAHİR-İ URYAN; İRANLI MUTASAVVİF ŞAİR Doğum tarihiyle ilgili kesin bir bilgi yoktur ancak bazı kaynaklara göre (H. Beşinci / M. 11. Yüzyılda) yaşadığı anlaşılmaktadır. Ayrıca kökeni ve hayatı hakkında da yeterli bilgi olmadığı için yaşamının büyük bir kısmı bilinmemektedir. Kaynaklarda Lurî ve Hemedanî nispetleriyle anılır. Çıplak anlamına gelen ve mecazen dünya malından yoksun manasında…
ZEKERİYÂY-I RÂZİ Râzi (Latince: Rhazes) ya da tam adıyla Ebû Bekir Muhammed bin Zekeriyâ e’r-Râzi 865 yılında İran’ın Rey şehrinde doğdu ve 925 yılında da aynı şehirde hakkın rahmetine kavuştu. Kimyager, hekim ve filozof olan Râzi, gençlik yıllarında edebiyat ve musiki ile de ilgilenmiş, geçimini kuyumculuk yaparak sağlamıştır. Râzi doğduğu Rey şehrinde felsefe, matematik, doğa…
ŞEHRİYAR Mahlası Şehriyar olan Seyyid Muhammed Hüseyin Behçet-i Tebrizi 1906’da Tebriz’in bir ilçesi olan Çaykenar’ın Mirza Nasrullah Tebrizi Mahallesinde doğdu. Tebriz, Meşrutiyet Devrimi’nin kanlı olaylarına gebeyken, babası onu Hoşknâb köyüne götürür. Böylece Şehriyâr’ın çocukluğu, daha sonra oradaki anılarını içeren “Haydar Baba” şiirini yazdığı babasının köyünde geçti. İlk ve orta öğrenimini Tebriz’in Müttehide ve Füyuzat okullarında…